[amdavadis4ever] માણસાઈ મરી પરવારી નથી - Gujarati (Posted by B D Jesrani)

 

Please use http://translate.google.com/ to translate this article to Language of your choice. માણસાઈ મરી પરવારી નથી કેલિડોસ્કોપ : મોહમ્મદ માંકડ Or let my lamp at midnight hour, Be seen in some high lonely Tower. -john Milton. માણસની આંખ ક્યારે ફરી જાય છે તેની ખબર પડતી નથી. એ આંખમાં ક્યારે ઝેર વ્યાપી જાય છે એનો ખ્યાલ આવતો નથી. કોઈ સબળ કારણ વિના એકાએક એ જાણે ખુનામરકી શરૂ કરી દે છે. એ વખતે એને સારાસારનું ભાન રહેતું નથી. પાડોશી પાડોશી સાથે લડે છે, ભાઈ ભાઈ સાથે ઝઘડે છે. પ્રેમ, દયા, માયા, બધું જ જાણે વીસરાઈ જાય છે. આવું જોઈએ ત્યારે એમ થાય છે કે, ચારે તરફ શેતાનની જ સત્તા વ્યાપેલી છે કે શું? આટલા લાંબા સમય પછી પણ માનવી માનવતા શીખ્યો જ નથી કે શુંું? સંસ્કૃતિ અને સંસ્કારના પોપડાઓ એની અંદરનાં રૂપને દાબી રાખે છે પણ હવા સહેજ સૂકી થતાં જ એ પોપડા જાણે ઊખડી જાય છે અને નીચેથી માણસનું રાક્ષસી રૂપ પ્રગટ થઈ જાય છે. આપણી આસપાસ જે કાંઈ બને છે એ જોઈને ઘણીવાર આપણને આવા વિચારો આવી જાય છે. પરંતુ અંધકાર ચારે તરફ વ્યાપી જાય છે ત્યારે પણ કયાંક કોઈક નાનકડા દીવાઓ ઝગ્યા જ કરે છે. ઘણા સમય પહેલાં એક વાર મારા એક મિત્રની કારમાં અમે જઈ રહ્યા હતા. એ સમયે ગુજરાતમાં વ્યાપેલાં અનામત વિરોધી આંદોલનનાં તોફાની વાતાવરણ વિષે અમે વાતો કરતા હતા. એ વખતે મોટરસાઈકલ ઉપર એક ભાઈ પસાર થયા. અમારા તરફ જોઈને એમણે ઈશારો કર્યો. હું કશું સમજ્યો નહીં. મોટરસાઇકલ પસાર થઈ ગઈ. મેં મારા મિત્રને પૂછયું : 'માણસ ઓળખીતો હતો ?' 'ના.' 'એણે કાંઈક કહ્યું હોય એમ મને લાગ્યું. મને એમ કે, કોઈક પરિચિત હશે. એણે ઈશારો કર્યો કે, કારનો દરવાજો ખુલ્લો છે.' મિત્ર પોતે ગાડી ચલાવતા હતા. એમની સીટ પાસેનો દરવાજો બગડેલો હતો અને સહેજ ખુલ્લો રહેતો હતો. એ વિષે હું કાંઈક બોલવા જતો હતો ત્યાં રસ્તે જતા બીજા માણસે હાથ લંબાવીને એ જ વાત તરફ ધ્યાન દોર્યું. 'માણસો કેટલું ધ્યાન રાખે છે !' મેં કહ્યું. ગાડી ચલાવતા મારા મિત્રે એમની લાક્ષણિક ઢબે કહ્યું, 'હજી લોકોમાંથી લાગણી મરી પરવારી નથી, જેને આપણે માનવતા કહીએ છીએ એવી વસ્તુ હજુ ઊભરાય છે અને... ત્યાં સુધી આ પૃથ્વી પર માવજાત ટકી રહેવાની છે !' માણસમાં વેરની ભાવના છે, ઇર્ષ્યા છે, કિન્નાખોરી છે, ખુન્નસ છે, પરંતુ એ બધા વચ્ચે કયાંક લાગણીની નાનકડી સરવાણીઓ પણ વહેતી હોય છે. તમારી કારનું બારણું ખુલ્લું હોય તો એ જોઈને એ લોકો ચિંતા કરે છે. તમે પડી ન જાઓ, તમને વાગી ન બેસે, અકસ્માત ન થઈ જાય એની ખેવના રસ્તે જતા માનવીમાં પણ દેખાય છે. ગરમ સૂકા વેરાનમાં નાનકડાં ઝરણાંઓ પણ હોય છે. અફાટ રણમાં રણદ્વીપો પણ હોય છે એને લીધે જ કદાચ, જિંદગીની આ લાંબી, થકવી નાખતી સફર સહ્ય બને છે. માણસને જ્યારે કાપાકાપી કરતો જોઈએ છીએ, વેરથી આંધળો બની જતો જોઈએ છીએ, સાનભાન ગુમાવીને ગાંડો થઈ જતો જોઈએ છીએ ત્યારે એમ થાય છે કે, માણસજાત પોતે પોતાનો વિનાશ કરી નાખશે. પણ એવું બનશે નહીં, કારણ કે, અડાબીડ અંધકાર વચ્ચે પણ માણસનાં મનમાં હજી સારપ ટમટમી રહી છે. વર્ષો પહેલાં એક લડાઈની વાત મેં વાંચી હતી. એ તો ભૂલી ગયો છું, વિગત પણ ખાસ યાદ નથી. માત્ર એક છાપ મનમાં રહી ગયેલ છે. એક આછું સ્મરણ રહી ગયું છે, એ યાદ આવી જાય છે. કોઈ લડાઈમાં ઘણા સૈનિકો ઘવાઈને પડયા હતા. એમાંના કોઈ એકને પાણી પીવા માટે કોઈક સ્વજન પહોંચ્યું ત્યારે જ થોડે દૂરથી અવાજ આવ્યો, 'પાણી !' તરસ્યા સૈનિકે પોતાને પાણી પાઈ રહેલ સ્નેહી જનને એ તરફ જવાનો ઈશારો કર્યો. એણે પોતે પાણી ન પીધું. પાણી પાનાર વ્યક્તિ ઝડપથી બીજા તરસ્યા સૈનિક પાસે પહોંચી પણ એ વખતે બીજો એવો જ અવાજ સંભળાયો, 'પાણી !' તરસથી તરફડી રહેલ એ સૈનિકે પણ પોતે પાણી પીવાને બદલે જ્યાંથી અવાજ આવતો હતો એ તરફ જવાનો ઈશારો કર્યો. પરંતુ પાણી જાણે કોઈનાં નસીબમાં નહોતું, કારણ કે, પાણી પાનાર વ્યક્તિ પાણી આપવા ઝૂકે તે પહેલાં તો ફરીથી 'પાણી'નો અવાજ આવ્યો અને ફરી એ તરસ્યા સૈનિકે પણ એને આગળ જવાનો ઈશારો કર્યો. મૃત્યુ નજીક હતું, પાણીથી ગળું સૂકાતું, શરીર તરફડતું હતું. વેદના અપાર હતી. છતાં બીજા સૈનિકને તરસ્યો છોડીને કોઈ સૈનિકે પાણી ન પીધું. તરફડી પાણી વિના જ એ મૃત્યુ પામ્યા પણ એ વખતેય એમની લાગણી મૃત્યુ ન પામી. માણસજાતમાં બીજાં પ્રાણીઓથી વિશિષ્ટ આવું કંઈક હજી દેખાય છે, પૃથ્વી પર વસતાં અન્ય પ્રાણીઓની સરખામણીમાં માણસજાત વધારે ઝનૂની, વધારે ખતરનાક, વિનાશક પણ છે. એની આ લાગણી અને પ્રેમનો વિનાશ થતો અટકાવવો જોઈએ, એ એની મૂડી છે, એનું રક્ષણ કરવું જોઈએ. એનું બહુમાન કરવું જોઈએ. એની પ્રશસ્તિ અને એનાં જ ગુણગાન કરવાં જોઈએ. ઘણીવાર આપણને આશ્ચર્ય થાય છે કે, માણસ પોતે જે બાંધે છે એને તોડવાની પ્રવૃત્તિ પણ પોતે જ કરે છે. ચોમાસામાં રમતાં બાળકો માટીમાંથી કૂબા બનાવે છે, પરંતુ એ બનાવવાની ભારે જહેમત લીધા પછી કોણ જાણે કેમ એ તોડીફોડી નાખે છે. માણસજાતમાં પડેલી આ કોઈક અદમ્ય વૃત્તિ સાથે ફરી ફરીને બાંધવાની, સર્જન કરવાની વૃત્તિ પણ પડેલી છે. એ માણસજાતનું જમા પાસું છે. પોતાના સ્વાર્થ માટે માણસ અનેક ખરાબ કામો કરે છે. બહારથી નિઃસ્વાર્થ દેખાતી પ્રવૃત્તિઓમાં પણ અનેક ખરાબ કામો કરે છે. બહારથી નિઃસ્વાર્થ દેખાતી પ્રવૃત્તિઓમાં પણ અનેક માણસોના સ્વાર્થ પડેલા હોય છે. મોટી મોટી લડાઈઓ પાછળ ઘણી વાર નાનકડાં હિતો પડેલાં હોય છે. પોતાનાં હિત ખાતર માણસ બીજાનું નિકંદન કાઢી નાખતાં પણ અચકાતો નથી. પરંતુ માણસમાં કાંઈક સારું પણ છે. પોતાના સ્વાર્થ માટે માણસ લડે છે, ઝઘડે છે, તોફાનો કરે છે, કાપાકાપી કરે છે, પરંતુ જેમાં કશો જ સ્વાર્થ ન હોય એવાં કામો પણ હજી માણસજાત કરે છે. હજી મા પોતાનાં બાળકને ધવડાવે છે. હજી કોઈકનાં રડતાં બાળકને નજીક જઈને માણસ પંપાળે છે, જેનાં ફળો પોતાને ક્યારેય ખાવા મળવાનાં ન હોય એવાં વૃક્ષો પણ હજી માણસ વાવે છે. ઈરાનના બાદશાહ નૌશેરવાન આદિલ વિષેની એક વાત છે. એક વાર નૌશેરવાન એના દરબારીઓ સાથે જઈ રહ્યો હતો ત્યારે એણે જોયું કે, એંશી-પંચાશી વરસનો એક બૂઢો ખેડૂત સોપારીનાં કે ખજૂરીનાં વૃક્ષો વાવી રહ્યો હતો. નૌશેરવાનને એથી આશ્ચર્ય થયું. એણે પેલાને પૂછયું,'વૃદ્ધ માણસ, આ વૃક્ષો ક્યારે ફળ આપશે?' બૂઢાએ અદબથી કહ્યું, 'જહાંપનાહ, ઝાડ વીસેક વર્ષ પછી ફળ આપશે.' નૌશેરવાને સ્મિત કર્યું,'હજી તને એટલાં વરસ જીવવાની ઈચ્છા છે? આ વૃક્ષો તું કઈ આશાથી વાવે છે?' 'મહારાજ', ખેડૂતે હાથ જોડયા, 'આજ સુધી મેં જેનાં ફળ ખાદ્યાં છે એ બધાં ઝાડો કાંઈ મેં વાવેલાં નહોતાં. મારા જન્મ પહેલાં કોઈએ તે વાવ્યાં હતાં. કોઈએ વાવ્યું અને અમે ખાદ્યું. હવે અમે વાવીએ છીએ તે કોઈ ખાશે.' નૌશેરવાન એના જવાબથી ખૂબ જ ખુશ થયો. માણસ જે કાંઈ વાવે છે તે બધું જ પોતાના માટે હોતું નથી, જે કાંઈ તે કરે છે તે બધું જ સ્વાર્થથી કરતો નથી અને એટલે જ આ જગત ચાલી રહ્યું છે,માનવસમાજ ટકી રહ્યો છે અને ઝંઝાવતો અને તોફાનો વચ્ચે પણ જીવનની નાવ ચાલી રહી છે. પોતાની અંદરના દોષોને માણસ હજી દૂર કરી શક્યો નથી. પોતાની આસપાસના અંધકારને હજી વિદારી શકાયો નથી અને છતાં દીવા પ્રગટાવવાનું એણે છોડયું નથી. સારપની વાટને સંકોરવાનું હજી એણે છોડયું નથી. એનાથી અંધકાર કાંઈ પૂરેપૂરો દૂર થઈ જતો નથી, પણ અંધકાર દૂર કરવાનો આ જ એકમાત્ર માર્ગ છે. એનો ખ્યાલ માણસજાતમાં પડેલો છે.   અને દીવ જ્યાં સુધી ઝગતા રહેશે ત્યાં સુધી અંધકાર પૂરેપૂરો છવાઈ નહિ જાય તે ચોક્કસ છે.

__._,_.___

---

Posted by: imamdavadi@ymail.com

---

Reply via web post

•

Reply to sender

•

Reply to group

•

Start a New Topic

•

Messages in this topic (1)

World's Best forwarded emails...

Spread a word to join amdavadis4ever-subscribe@yahoogroups.com

To translate the posted material into your native/regional language,
please visit http://translate.google.com/

Like us on facebook: amdavadi amdavadi

Visit Your Group

• New Members 75

• Privacy • Unsubscribe • Terms of Use

.

__,_._,___