[amdavadis4ever] પાકિસ્તાન શેરબજારમાં તેજી કેમ? (રેડ રોઝ)

 

Please use http://translate.google.com/ to translate this article to Language of your choice. પાકિસ્તાન શેરબજારમાં તેજી કેમ? (રેડ રોઝ) પાકિસ્તાન સ્ટોક એકસચેન્જનો ઈન્ડેક્સ તાજેતરમાં અચાનક ૧૦૦૩ પોઈન્ટ ઊછળીને ૩૮,૫૨૦ પોઈન્ટની નવી સપાટીએ પહોંચી ગયો અને વળતાં દિવસે ૩૯૦૦૦નાં શિખરને પણ સર કરી ગયો. આ સમાચાર પાકિસ્તાન કરતાં ભારત માટે વધુ આૃર્યજનક હતા. આતંકવાદ અને આર્મી-પોલિટિશિયનોથી ઘેરાયેલા દેશમાં આર્થિક ચમત્કાર કેવી રીતે સર્જાયો તેનું રહસ્ય જાણવા ઘણા પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.    સવા વર્ષ પહેલાં ઈન્ટ્રાડેમાં ૩૦,૦૦૦ થયેલું ભારતીય શેરબજાર ફરીવાર ત્રીસનું થશે ત્યારે થશે પરંતુ પાકિસ્તાનનું શેર બજાર કયારનુંયે ત્રીસને વટાવી '૪૦' ભણી ધસી રહ્યું છે. બે જ દિવસમાં આ તેજી સાથે પાકિસ્તાનનું શેરબજાર ઓલ ટાઈમ હાઈ બની ગયું.   ફેબ્રુઆરીના ત્રીજા સપ્તાહના અંતે પાકિસ્તાનનું માર્કેટ ૨૯,૭૮૪ના વર્ષના તળિયે ગયું હતું. તે પછી ચાર મહિનાથીયે ઓછા સમયમાં બજાર ૯૨૫૫ પોઈન્ટ એટલે કે ૩૧.૦૧ ટકા ઊંચકાઈ ગયું.   નોંધપાત્ર વાત એ છે કે, પાકિસ્તાનનું શેર બજાર ૧૭.૫ ટકાના રિટર્ન સાથે ચાલુ વર્ષમાં સમગ્ર એશિયા ખાતેનું બેસ્ટ સ્ટોક માર્કેટ પુરવાર થયું. તેની સામે ભારતનું શેરબજાર ૨.૩ ટકાનું રિટર્ન બતાવે છે. જયારે પાકિસ્તાન વિશ્વ સ્તરે સેકંન્ડ બેસ્ટ બન્યું. ૨૦ ટકાના રિટર્ન સાથે રશિયાનો આરટીએસ ઈન્ડેક્સ પ્રથમ ક્રમે છે.   પાકિસ્તાનના શેર બજારમાં તેજી આવવાનું એક મહત્ત્વપૂર્ણ કારણ તેનું અપગ્રેડેશન જવાબદાર છે. અત્યાર સુધી તે ફ્રંટીયર માર્કેટની શ્રેણીમાં હતું. હવે તે ઈર્મિંજગ માર્કેટની શ્રેણીમાં આવી ગયું છે તેથી પાકિસ્તાનમાં વિદેશી રોકાણોનો પ્રવાહ વધવાની શક્યતા છે. બીજા શબ્દોમાં એમ કહી શકાય કે પાકિસ્તાનનો આર્થિક વિકાસ તેજ બન્યો છે. પાકિસ્તાનનો સમાવેશ સ્જીઝ્રૈં-ઈસ્ ઇન્ડેક્સમાં થવાથી તે કેટેગરીની દ્રષ્ટિએ ભારતની સમકક્ષ આવી ગયું છે. ભારત પહેલાંથી જ ઈર્મિંજગ માર્કેટની કેટેગરીમાં છે.   સામાન્ય રીતે વિશ્વનું શેરબજાર ત્રણ કેટેગરીઝમાં વહેંચાયેલું છે. પિૃમ યુરોપ, અમેરિકા, જાપાન, સીંગાપોર જેવા દેશો 'એ' કેટેગરીમાં છે. એ ટોચનાં ગ્લોબલ માર્કેટ છે. બીજી કેટેગરી ઈર્મિંજગ માર્કેટ કહેવાય છે. તેમાં ભારત, ચીન, ઈન્ડોનેશિયા, બ્રાઝિલ, મેક્સિકો, લેટિન અમેરિકા, વેનેજુએલા દેશોનો સમાવેશ થાય છે. પાકિસ્તાન પણ હવે આ કેટેગરીમાં આવી ગયું છે. ત્રીજી અને સહુથી છેલ્લી કેટેગરી ફ્રંટીયર માર્કેટ ગણાય છે. તેમાં વિયેતનામ, શ્રીલંકા, ઈસ્ટર્ન યુરોપના દેશો આવે છે.   પાકિસ્તાનના શેરબજારમાં આ જાદુ કેમ થયા. તેનાં અનેક કારણો છે.   નોંધપાત્ર વાત એ છે કે, ૨૦૧૬માં રૂપિયો એશિયાની સહુથી ખરાબ કરન્સી-એટલે કે નબળા દેખાવવાળો ગણાયો છે. ભારતના રૂપિયાની સરખામણીમાં પાકિસ્તાનની કરન્સી આ વર્ષે મજબૂત અને ટકાઉ રહી છે. આ વર્ષે શરૂઆતમાં ડોલર સામે રૂપિયો ૬૬ હતો. તે હવે ૬૭.૩૦ થયો છે. ક્રેડિટ સ્વીસવાળાએ તો ૭૧ થવાની આગાહી કરી છે. જયારે પાકિસ્તાનનો રૂપિયો ડોલર સામે વર્ષની શરૂઆતમાં ૧૦૫ હતો. તે હવે ૧૦૪.૫૦ પૈસા થયો છે. એટલે કે આ વર્ષે ડોલર સામે પાકિસ્તાની રૂપિયો ૫૦ પૈસા મજબૂત થયો છે.   પાકિસ્તાનને ચીન અને અમેરિકા ભરપૂર મદદ કરી રહ્યાં છે. ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી તાજેતરમાં અમેરિકા ગયા ત્યારે તેમણે સંસદનાં બે ગૃહોમાં પ્રવચન આપ્યું જેને ખૂબ તાળીઓ મળી પરંતુ તેના એક સપ્તાહ બાદ જ અમેરિકન સેનેટ ભારતને ગ્લોબલ પાર્ટનર બનાવવાનો પ્રસ્તાવ ફગાવી દીધો. બીજી બાજુ એ પ્રસ્તાવ ફગાવી દીધાના બીજા જ દિવસે એ જ અમેરિકાની સેનેટે પાકિસ્તાનને ૮૦ કરોડ ડોલરની સહાય મંજૂર કરી દીધી. પાકિસ્તાનની સાઈઝ જોતાં તેના માટે આ ઘણી મોટી રકમ છે.   એ જ રીતે ચીને પણ તાજેતરમાં પાકિસ્તાનને ઊર્જા ક્ષેત્ર માટે ૪૬ અબજ ડોલરની સહાય આપી. આ કારણથી પાકિસ્તાન ઊર્જા કટોકટીમાંથી બહાર આવી ગયું અને આગામી બે જ વર્ષમાં તે ઊર્જા ક્ષેત્રે સ્વાવલંબી થઈ જશે.   એ જાણવું જરૂરી છે કે, ભારત આઝાદ થયું અને ભાગલા પડતાં પાકિસ્તાન નામના અલગ રાષ્ટ્રનું સર્જન થયું તેના દાયકાઓ બાદ પણ પાકિસ્તાન સોય પણ બનાવી શકતું નહોતું. તેનું એક કારણ એ હતું કે, પાકિસ્તાનનું સર્જન ભારત પ્રત્યેની નફરતમાંથી થયું હતું. પાકિસ્તાનના કટ્ટર શાસકોને વેપાર-ધંધા કે ઉદ્યોગોના વિકાસ કરતાં લશ્કરમાં અને ભારત સાથે યુદ્ધ કરવામાં જ વધુ રસ હતો. ૧૯૪૭માં જ પાકિસ્તાને કાશ્મીર પડાવી લેવા આક્રમણ કર્યું હતું. તે પછી પણ પાકિસ્તાને બે વખત ભારત પર આક્રમણ કર્યા. કારગીલમાં પણ ઘુસણખોરી કરી. દરેક યુદ્ધમાં પાકિસ્તાને જ માર ખાદ્યો. પાકિસ્તાનના જ બે ટુકડા થઈ ગયા અને બંગલા દેશનો જન્મ થયો. પાકિસ્તાનના હજારો સૈનિકોએ ભારતના શરણે આવવું પડયું. કારગીલમાં ઘુસણખોરી કરી અને ત્યાંથી પણ પાછા હટવું પડયું. આ તમામ યુદ્ધોમાં પાકિસ્તાને ખૂબ જ આર્થિક નુકસાન કર્યું.     પાકિસ્તાનને વિકાસલક્ષીના બદલે યુદ્ધખોર નેતાઓ જ મળ્યા. સરમુખત્યાર અયુબખાન યુદ્ધખોર હતા. પાકિસ્તાનના પૂર્વ વડાપ્રધાન ઝુલ્ફિકાર અલી ભુટ્ટો પણ યુદ્ધખોર હતા અને ભારત સાથે ૧૦૦૦ વર્ષ સુધી લડવાની ઘોષણા કરી હતી. તે પછીના પાકિસ્તાનના સરમુખત્યાર વડાઓ જિયા ઉલ રહેમાન અને પ્રેસિડેન્ટ પરવેજ મુશર્રફ પણ યુદ્ધખોર હતા. યુદ્ધ એ ખર્ચાળ પ્રવૃત્તિ છે. આ બધા નેતાઓએ પાકિસ્તાનનો આર્થિક વિકાસ કરવા તરફ ધ્યાન આપવાના બદલે પાકિસ્તાનને આર્થિક રીતે બરબાદ કરી નાખ્યું.   તેની સામે ભારતના પહેલા વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુએ દેશના વિકાસ માટે પંચવર્ષીય યોજનાઓ બનાવી. તેમણે દેશમાં જાહેર ક્ષેત્રોનો પાયો નાંખી અનેક મોટા ઉદ્યોગો વિકસાવ્યા. ભાખરા નંગલ જેવા વિશાળ બંધો બાંધ્યા. દેશ પબ્લિક સેક્ટર્સના ઉદ્યોગોથી ધમધમવા લાગ્યો. પૂર્વવડાપ્રધાન ઇન્દિરા ગાંધીએ દેશને અણુશક્તિથી સજ્જ કર્યો. પૂર્વવડાપ્રધાન નરસિંહરાવ દેશમાં આર્થિક ઉદારીકરણ લાવ્યા. ડો.મનમોહન સિંહે અમેરિકા સાથે ન્યુક્લિયર ઊર્જા માટે કરાર કર્યા અને તે બધાના કારણે ભારત ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રે તરક્કી કરતો રહ્યો.     આ બધાની સામે પાકિસ્તાન પોતાના ઉદ્યોગો વિકસાવવાના બદલે અમેરિકાની મદદ પર જ નભતું રહ્યું. પાકિસ્તાનના નેતાઓએ જેટલું આતંકવાદ તરફ ધ્યાન આપ્યું તેટલું આર્થિક વિકાસ પર આપ્યું નહીં. પાકિસ્તાન દેવાળિયો દેશ બની ગયો. આર્મીના વડાઓને તો તે પાકિસ્તાનના અર્થતંત્રની પરવા કરતાં લડવામાં,શસ્ત્રો ખરીદવામાં, ભ્રષ્ટાચારમાં અને સત્તામાં જ વધુ રસ રહ્યો.   પરંતુ નવાજ શરીફના આવ્યા બાદ બધું બદલાઈ ગયું. પાકિસ્તાનના હાલના વડાપ્રધાન નવાજ શરીફ સ્વયં એક ઉદ્યોગપતિ છે. તેઓ સ્વયં એક ઔદ્યોગિક પરિવારમાંથી આવે છે. તેમના પરિવારના મોટામોટા ઉદ્યોગો પાકિસ્તાનમાં છે. મૂળ નવાજ શરીફ પોતે જ એક વેપારી માણસ છે.   નવાજ શરીફનું પરિવાર પાકિસ્તાનના અતિ સમૃદ્ધ પરિવાર પૈકીનું એક ગણાય છે પાકિસ્તાનની મલ્ટિ મિલિયન ડોલરની કિંમતની સ્ટીલ કંપની 'ઈત્તેફાક ગ્રૂૂપ અને 'શરીફ ગ્રૂપ'ના તેઓ માલિક છે. તેમનો વેપાર ધંધો એગ્રિકલ્ચર, ટ્રાન્સપોર્ટ અને સુગર મીલો સુધી ફેલાયેલો છે. વર્ષો પહેલાં તેઓ પહેલી જ વાર વડાપ્રધાન બન્યા ત્યારે તેમણે પહેલું જ બયાન એ આપ્યું હતું કે, સરકારે પોતે વેપાર કરવાની જરૂર નથી. વેપાર-ઉદ્યોગને વિકસવા દો.    અને એમ જ થયું. તેઓ ફરી એકવાર વડાપ્રધાન બન્યા તે પછી પાકિસ્તાનમાં વેપારધંધો વિકસાવવા તરફ તેમણે ધ્યાન કેન્દ્રીત કર્યું. ચીનની મદદથી તેમણે બલુચિસ્તાનમાં રસ્તા બનાવરાવ્યા. ચીનની જ મદદથી પાકિસ્તાને તેના દરિયાકિનારે ગ્વાદર બંદર બાંધ્યું. ચીનની મદદથી અણુ મિસાઈલો વિકસાવી. અમેરિકા પાસેથી પણ ભરપૂર નાણાકીય મદદ લીધી. આર્મી વડાઓની દાદાગીરી, આતંકવાદીઓની છાવણીઓ અને આઈએસઆઈનાં કાવતરાંથી ઘેરાયેલા હોવા છતાં નવાજ શરીફે ફરી એકવાર પાકિસ્તાનની આર્થિક બાબતોને પાટા પર લાવવા પ્રયાસ કર્યો તેનું જ આ પરિણામ છે. દેખીતી રીતે જ નવાજ શરીફના શાસનમાં પાકિસ્તાનનો આર્થિક વિકાસ તેજ બનવાની દિશામાં જઈ રહ્યો છે.   નોંધપાત્ર વાત એ છે કે, ૨૦૦૮માં પાકિસ્તાનમાં નાણાકીય કટોકટી સર્જાતાં પાકિસ્તાની શેર બજાર બંધ કરવાની ફરજ પડી હતી. એ બજાર ત્રણ મહિના સુધી બંધ રહ્યું હતું ત્યાર પછી ૨૦૦૯માં તેને ડાઉનગ્રેડ કરી ફ્રંટીયર માર્કેટની કેટેગરીમાં મૂકવામાં આવ્યું હતું. હવે સાડા છ વર્ષ બાદ ફરી તે ઈર્મિંજગ માર્કેટની ક્લબમાં આવી ગયું છે.   અલબત્ત, નવાજ શરીફની સત્તા કેટલા સમય સુધી રહેશે, કટ્ટરવાદીનો, આતંકવાદીઓ અને આર્મી તેમને કેટલું કામ કરવા દેશે એની પર એના બજારની તેજીનો આધાર છે. પાકિસ્તાનમાં રાજકીય હવામાન બદલાય તો આ તેજી ઊલટસૂલટ પણ થઈ શકે છે.     થોભો અને રાહ જુઓ.

__._,_.___

---

Posted by: Bhupendra Jesrani <jesranibd@yahoo.co.in>

---

Reply via web post

•

Reply to sender

•

Reply to group

•

Start a New Topic

•

Messages in this topic (1)

---

Have you tried the highest rated email app?

With 4.5 stars in iTunes, the Yahoo Mail app is the highest rated email app on the market. What are you waiting for? Now you can access all your inboxes (Gmail, Outlook, AOL and more) in one place. Never delete an email again with 1000GB of free cloud storage.

---

World&#39;s Best forwarded emails...

Spread a word to join amdavadis4ever-subscribe@yahoogroups.com

To translate the posted material into your native/regional language,
please visit http://translate.google.com/

Like us on facebook: amdavadi amdavadi

Visit Your Group

• New Members 51

• Privacy • Unsubscribe • Terms of Use

.

__,_._,___