[amdavadis4ever] ચલો એક બાર ફિ ર સે : છૂટા પડ વાનું આવે ત્ય ારે (લાઉડમાઉથ)

 

Please use http://translate.google.com/ to translate this article to Language of your choice. ચલો એક બાર ફિર સે : છૂટા પડવાનું આવે ત્યારે લાઉડમાઉથ : સૌરભ શાહ ભારતીય સંસ્કૃતિમાં લગ્નની જેમ છૂટાછેડાની ઘટના પણ બે વ્યક્તિઓ વચ્ચે સીમિત ન રહેતાં આખા સમાજની ઘટના બની જતી હોય છે તમે થિયેટરમાં મૂવિ જોવા જાઓ છો, ત્યારે ડોરકીપર તમારી પાસે શું માગે છે?ટિકિટ. પિક્ચર પૂરું થયા પછી દરવાજાની બહાર નીકળતી વખતે ડોરકીપર તમને કહે કે, તમારું આધાર કાર્ડ બતાવો, પાસપોર્ટ સાઇઝના ચાર ફોટા આપો અને તમારાં છેલ્લાં ત્રણ વર્ષનાં ઇન્કમટેક્સ રિટર્નસની નકલ બતાવો તો જ તમને બહાર જવા દેવામાં આવશે તો તમને કેવું લાગે? તમે કહેશો કે આ બધી શરતો અમને થિયેટરમાં પ્રવેશ આપતી વખતે જ કહેવાની હતી. થિયેટરમાં પ્રવેશ આપતી વખતે તમે માત્ર ટિકિટ માગો છો, પણ થિયેટરમાંથી બહાર નીકળતી વખતે નવી શરતો ઉમેરો છો, એ કંઈ વાજવી ન કહેવાય. લગ્ન અને છૂટાછેડાનું આવું જ હોય છે. લગ્નમાં પ્રવેશતી વખતે તમારી પાસે માત્ર ઉંમરનો દાખલો અને બે-ત્રણ વિટનેસની સહી માગવામાં આવે છે અને સોએક રૂપિયાનો દસ્તાવેજી કાગળ. વિશેષ કંઈ નહીં. આ જ લગ્નમાંથી તમારે બહાર નીકળવું હોય તો ફેમિલી કોર્ટ તમને તમારા બર્થ ર્સિટફિકેટ, બે-ત્રણ સાક્ષી અને સો રૂપિયાના સ્ટેમ્પ પેપરના જોરે ડિવોર્સ નથી આપવાની. લગ્ન કરવા માટે ઘણી ઓછી શરતો હોવાની, લગ્નમાંથી બહાર નીકળવા માટે ઘણી બધી શરતો. એવી શરતો જે તમને લગ્ન કરતી વખતે ન તો મેરેજ રજિસ્ટ્રાર તરફથી કહેવામાં આવે છે, ન ગોર મહારાજ તરફથી, ન માબાપ તરફથી. ભારતીય સંસ્કૃતિમાં લગ્નની જેમ છૂટાછેડાની ઘટના પણ બે વ્યક્તિઓ વચ્ચે સીમિત ન રહેતાં આખા સમાજની ઘટના બની જતી હોય છે. છૂટાછેડા વખતે એક ઔર પાસું ઉમેરાય છે - લાંબી કાનૂની પ્રક્રિયા. બે વ્યક્તિ પરસ્પરની લાગણીને કારણે લગ્ન કરીને સાથે રહેવા માગતી હોય ત્યારે બહુ ખાસ અવરોધો આવતા નથી. યે શાદી નહીં હો સકતી જેવી હિન્દી ફિલ્મવાળી સિચ્યુએશન્સ આમાં અપવાદ હોવાની, પણ એકંદરે અને મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં લગ્નની બાબતમાં કુટુંબ તથા સમાજ તરફથી એટલો વિરોધ નથી થતો જેટલો વિરોધ આ બંને વ્યક્તિઓ પરસ્પરની લાગણીને માન આપીને એકબીજાથી છૂટા પડવાનો નિર્ણય કરે ત્યારે થાય છે. છેવટે છૂટાછેડા એક વ્યક્તિગત કે કૌટુંબિક પ્રશ્ન રહેવાને બદલે કાનૂની દાવપેચની ઘટના બની જાય છે. છૂટાછેડાના કેસના નિષ્ણાત ગણાતા કેટલાક વકીલો ફેમિલી કોર્ટનો વિરોધ કરે છે. ફેમિલી કોર્ટ એક્ટ, ૧૯૮૪ હેઠળ સ્થપાયેલી અદાલતોમાં વકીલોની મદદ વિના પતિ-પત્ની જાતે જ દલીલો કરી શકે છે. આ કાયદા હેઠળ અદાલતની કાર્યવાહી 'ઇન કેમેરા' અર્થાત્ ખાનગી રહેતી હોય છે. છૂટાં પડતાં યુગલની અનિચ્છા હોવા છતાં વકીલોની સલાહ તથા ચડામણીથી બેઉ પક્ષો એકબીજા પર અદાલતમાં કાદવ ઉછાળતા હોય છે, પરસ્પરના સેક્સસંબંધો તથા ચારિત્ર્ય વિશે આક્ષેપબાજી થતી રહે છે. ફેમિલી કોર્ટમાં આવી બિનજરૂરી આક્ષેપબાજીથી દૂર રહી શકાય છે. વકીલો કહે છે કે ફેમિલી કોર્ટ ભારતીય નાગરિકના બંધારણીય હક્કનો ભંગ કરે છે, કારણ કે દરેક નાગરિકને અદાલતમાં વકીલની મદદ લેવાનો હક્ક છે. આવી દલીલ કરનારાઓ ભૂલી જાય છે કે દરેક નાગરિકને અદાલતમાં વકીલની મદદ નહીં લેવાનો પણ હક્ક છે. છૂટાછેડાના કેસમાં અદાલતમાં થયેલી કાર્યવાહીના સત્તાવાર રિપોર્ટ વાંચવા જેવા હોય છે. કોઈ સી ગ્રેડ નવલકથાના સંવાદો જેવી સ્ક્રિપ્ટ વાંચવા મળશે. આવી એક અદાલતી કાર્યવાહીનો અંશ વાંચો. પતિઃ "મારી પત્ની મહિને માંડ એક કે વધુમાં વધુ બે વાર મને એની સાથે જાતીય સુખ માણવા દે છે. એ મને નપુંસક કહે છે. એ કહે છે કે હવે હું એને સંતોષી શકતો નથી." પત્નીઃ "ખોટી વાત છે. મારો પતિ રોજ મારી સાથે શય્યાસુખ માણતો હતો. મને પણ એેમાં આનંદ આવતો. મેં એના પૌરુષત્વ વિશે કોઈ કમેન્ટ કરી છે એવું કહેવું ખોટું છે. હું એને મારી સાથે સેક્સ કરવા નથી દેતી એવું કહેવું પણ જુઠાણું જ છે." જજઃ "મારા મત મુજબ પત્ની કરતાં પતિની વાત વધારે સાચી હોય એવું લાગે છે. શક્ય છે કે કોઈક વખત પત્ની કરતાં પતિ વહેલો સંતોષ લઈ લેતો હોય અને એને કારણે પત્ની હતાશ થઈ જતી હોય અને એવી હતાશામાં તીવ્ર પ્રત્યાઘાત આપતી હોય. પત્નીનું આવું વર્તન પતિ માટે ક્રૂરતાભર્યું છે. છૂટાછેડા માટેની પતિની અરજી મંજૂર રાખવામાં આવે છે." સામાન્ય રીતે સંસ્કારી અને ખાનદાન ગણાતાં યુગલો પણ અંગત જીવનની આવી વાતો કરીને છૂટાછેડા મેળવી લેતાં હોય છે. કેટલાંક વકીલો માનતા હોય છે કે આક્ષેપો જેટલા બદસૂરત અને ભયંકર એટલા છૂટાછેડા વહેલા મળવાના ચાન્સીસ વધારે. છૂટાછેડાના કેસમાંથી પચાસ ટકાથી વધુ કેસમાં પતિ કે પત્નીનાં લગ્નબાહ્ય સંબંધોનું કારણ કાનૂની કાગળિયાંઓમાં દેખાડાતું હોય છે. વર્ષો સુધી એકબીજા પરના વિશ્વાસને આધારે ચાલેલાં લગ્નજીવનનો અંત વકીલોને કારણે એકબીજા પર લગ્નેતર સંબંધોના આક્ષેપનો કાદવ ઉછાળીને આવતો હોય છે. ક્યારેક પતિ કે પત્ની અદાલતમાં સામા પક્ષ પર સજાતીય સંબંધોનો આરોપ પણ મૂકતાં હોય છે. અમેરિકાની હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીમાં ભણેલા અને ભારતની સુપ્રીમ કોર્ટમાં પ્રેક્ટિસ કરનારા ડો. સૂરતસિંહ નામના ખ્યાતનામ ધારાશાસ્ત્રીએ એક વખત કબૂલ કરેલું, "લોકો અમારી પાસે આવીને કહે છે કે અમે અમારા પતિ કે પત્નીથી છૂટાં પડવા માગીએ છીએ ત્યારે અમે એમને સલાહ આપીએ છીએ કે તમે ચોક્કસ આક્ષેપો લઈ આવો. કાયદાની દૃષ્ટિએ આ જરૂરી છે. લગ્નમાંથી મન ઊઠી ગયું છે, એવાં કારણોસર કોર્ટ છૂટાછેડા નથી આપતી. એટલે જ છૂટાછેડામાં લગ્નેતર સંબંધોના આક્ષેપો મોટા પ્રમાણમાં થતા હોય છે." પતિ-પત્ની વચ્ચે લગ્ન સમયે જે પ્રેમ હોય તે વર્ષો પછી ન રહે, બંને એકબીજા સાથે મન મોકળું કરીને વાત ન કરી શકે અને એકબીજાની હાજરીથી પોતાને ગૂંગળામણ થતી હોય એવું લાગે ત્યારે છૂટાછેડા જ એકમાત્ર ઉપાય છે, એવું નથી. ભારતનાં જ નહીં, પશ્ચિમના દેશોમાં પણ લાખો યુગલો આવી પરિસ્થિતિને જીરવીને એમાંથી પણ કોઈક માર્ગ નીકળશે એવી આશાએ લગ્ન ટકાવતાં હોય છે, પણ પરિસ્થિતિ કાબૂ બહાર જતી રહે ત્યારે પતિ-પત્નીએ કે બેમાંથી એકે છૂટાછેડા જેવો અંતિમ માર્ગ અપનવવો પડે. કાનૂની કાગળિયાંઓના આધારે જ સર્વેક્ષણ કરો તો લગ્ન બહારના સંબંધો છૂટાછેડાના એક મહત્ત્વના કારણ તરીકે બહાર આવે, પરંતુ ખરાં કારણો છૂટી બેઉ વ્યક્તિઓના મનમાં જ ધરબાયેલાં રહે છે. છૂટાછેડાના કેસ કોર્ટમાં લંબાયા કરે એનું બીજું એક કારણ છે, કેટલાક જજસાહેબો. ન્યાયાધીશોએ ઘણી વખત માની લીધું હોય છે કે બેઉ પક્ષકારોને સમજાવીને બંને વચ્ચે સમાધાન કરાવીને બેઉને ફરી પાછાં ભેગાં કરી શકાતાં હોય તો એવા તમામ પ્રયત્નો કરી જોવા. હકીકતમાં આ કામ ન્યાયાધીશનું નથી. મામલો અદાલતે ત્યારે જ પહોંચે છે જ્યારે સમાધાન કરાવવાના તમામ પ્રયત્નોમાં મિત્રો, સગાં, શુભેચ્છકો વગેરે નિષ્ફળ ગયાં હોય. જજે બને એટલો વહેલો ચુકાદો આપીને બેઉ પક્ષોને યાતનામાંથી ઉગારી લેવાનો હેતુ અપનાવવો જોઈએ. લો કમિશનના ૭૧મા રિપોર્ટમાં સૂચન થતું હતું કે, 'ફરી ક્યારેય જોડી ન શકાય એવાં ભંગાણવાળાં લગ્ન' હોય તો બીજાં કારણોની અવગણના કરીને પણ માત્ર એ જ કારણોસર છૂટાછેડા મળવા જોઈએ. પતિ-પત્ની એકબીજાથી ત્રણ કે પાંચ વર્ષ (કેટલાં એ વિશે હજુ આખરી નિર્ણય નથી લેવાયો) જુદાં રહ્યાં હોય તો એમને સહેલાઈથી ડિવોર્સ મળી જવા જોઈએ. આ સૂચન હિન્દુ મેરેજ એક્ટમાં સામેલ થશે તો છૂટાછેડા લેવાની પ્રક્રિયા ઓછી અટપટી અને ઓછી ગંદકીભરી બની જશે. કમનસીબે લો કમિશનના આ ૭૧મા અહેવાલની નકલો હજુય કમિટીઓ અને સ્ત્રી-સંસ્થાઓની ઓફિસોમાં અટવાયા કરે છે અને એમ કરવામાં આવેલાં સૂચનોને કાનૂનનું સ્વરૂપ આપવાની લીલી ઝંડી મળતી નથી.   છૂટાછેડાની પ્રક્રિયા થોડીક સરળ, થોડીક આસાન બને તે તો સારું જ છે, પણ લગ્નમાં પ્રવેશવું અને લગ્નમાંથી બહાર નીકળવું બંને એકસરખું સહેલું કે એકસરખું અઘરું હોવું જોઈએ. લગ્ન કરવાં જેટલાં આસાન છે એટલા જ છૂટાછેડા પણ આસાન બનાવી દેવામાં જોખમ છે. બહેતર એ છે કે છૂટાછેડા લેવા જેટલા અઘરા છે એટલી જ અઘરી લગ્નપ્રવેશની પ્રક્રિયા બનાવવામાં આવે. લગ્ન કરતાં પહેલાં બે, ચાર, છ મહિના સુધી ભાવિ પતિ-પત્નીએ મેરેજ કાઉન્સેલર પાસે જઈને બાર-પંદર સેશન્સ કરી હોવી જોઈએ. લગ્ન એટલે રોમાન્સ નહીં, રોમાન્સની પરાકાષ્ઠા પણ નહીં, પરંતુ એથી વિશેષ એવી ઘણી મોટી જવાબદારી છે- એકબીજા માટેની, કુટુંબ માટેની, આવનારાં સંતાનો માટેની. એ સમજ એમનાં મનમાં બરાબર ઊંડે સુધી ઘૂસી જવી જોઈએ. લગ્નમાંથી બહાર નીકળવું હશે,છૂટા પડવું હશે તો તેની અંગત વેદના કેવી હશે, એનાં આર્િથક પરિણામો કેવાં હશે, કૌટુંબિક અને સામાજિક પ્રત્યાઘાતોનો કેવી રીતે સામનો કરવો પડશે અને છૂટાછેડા મળી ગયા પછી કેવી રીતે નવેસરથી જિંદગી શરૂ કરવી પડશે- આ બધી સમજણ લગ્ન કરવા થનગની રહેલાં જોડાંને મળવી જોઈએ. છૂટાછેડાની પ્રક્રિયા સરળ બનાવવા કરતાં લગ્નની પ્રક્રિયાને અઘરી બનાવવાનો સૌથી મોટો ફાયદો એ હશે કે આ અઘરી પ્રક્રિયામાંથી પસાર થયા પછી જે લોકો લગ્ન કરશે એમના જીવનમાં છૂટાછેડાનું આગમન થવાના ચાન્સીસ ઘણા ઓછા હશે.

__._,_.___

---

Posted by: Bhupendra Jesrani <jesranibd@yahoo.co.in>

---

Reply via web post

•

Reply to sender

•

Reply to group

•

Start a New Topic

•

Messages in this topic (1)

World&#39;s Best forwarded emails...

Spread a word to join amdavadis4ever-subscribe@yahoogroups.com

To translate the posted material into your native/regional language,
please visit http://translate.google.com/

Like us on facebook: amdavadi amdavadi

Visit Your Group

• New Members 84

• Privacy • Unsubscribe • Terms of Use

.

__,_._,___