[amdavadis4ever] ચાર્લ્સ કોરિય ા, ફાઉન્ટનહેડ અને આઇ્ન રેન ્ડ (લાઉડમાઉથ)

 

Please use http://translate.google.com/ to translate this article to Language of your choice. ચાર્લ્સ કોરિયા, ફાઉન્ટનહેડ અને આઇ્ન રેન્ડ લાઉડમાઉથ : સૌરભ શાહ હાવર્ડના એસાઇન્મેન્ટ્સથી કોલેજના ડીન નારાજ છે. આવાં ચિત્રવિચિત્ર મકાનો તે કંઈ બનાવી શકાતાં હશે? ડીન હાવર્ડ રોઅર્કને પોતાની ઓફિસમાં બોલાવીને ધમકાવે છે... મુંબઈમાં તમે પેડર રોડ પર લતા મંગેશકરના 'પ્રભુ કુંજ'થી કેમ્પ્સ કોર્નરના ફ્લાય ઓવર સુધી જાઓ તો રસ્તામાં તમને જમણી બાજુએ એક ઊંચું અલગ જ પ્રકારનું મકાન દેખાય. સાઠના દાયકાના ઉત્તરાર્ધમાં કે સિત્તેરના દાયકાના આરંભમાં એ રસ્તા પરથી ઘણી વખત પસાર થવાનું આવતું. મુગ્ધ નજરે એ બંધાતા બિલ્ડિંગ તરફ જોઈને કલ્પના થતી કે આ રેસિડેન્શ્યલ વિસ્તારમાં ઊંચા ખોખા જેવું બાંધકામ શું કામ થતું હશે. બિલ્ડિંગ પૂૂરું થયા પછી પણ જાણે અધૂરું લાગતું. ન કોઈ બહાર નીકળતી બાલ્કની, ન બારીઓ, શું હશે આ? મોટા થયા પછી ખબર પડી કે આ મકાનનું નામ 'કાંચનજંઘા' છે અને એના આર્કિટેક્ટ ચાર્લ્સ કોરિયા છે એ વાતની જાણ તો પત્રકારત્વની કારકિર્દી શરૂ થયા પછી થઈ. વર્ષો પછી એક વખત ગુજરાતથી આવેલા કોઈ મહાનુભાવને મળવા માટે 'કાંચનજંઘા' ગયો ત્યારે આ મકાનની રિઅલ બ્યુટીનો પરિચય થયો. બહારથી બંધિયાર લાગતા એ રેસિડેન્શ્યલ એપાર્ટમેન્ટની અંદરની રચના એકદમ હવાઉજાસભરી. કોઈ કેવી રીતે આવા મકાનની કલ્પના કરી શકે અને ડિઝાઇન કરી શકે! આધુનિક ભારતના અગ્રણી આર્કિટેક્ટ ચાર્લ્સ કોરિયા ગયા અઠવાડિયે ૮૪ વર્ષની ઉંમરે ગુજરી ગયા. અમદાવાદના સાબરમતી આશ્રમમાંના મહાત્મા ગાંધી સ્મારક મ્યુઝિયમથી માંડીને જયપુરના જવાહર કલા કેન્દ્ર, દિલ્હીમાં બ્રિટિશ કાઉન્સિલ,ભોપાલમાં ભારતભવન તેમજ પરદેશમાં પણ અનેક લેન્ડમાર્ક મકાનોના તેઓ આર્કિટેક્ટ. ૧૯૭૦-૭૫ના ગાળા દરમિયાન એમણે નવી મુંબઈનું પ્લાનિંગ કર્યું. જોકે, અત્યારની નવી મુંબઈ જુઓ તો એમના પ્લાનિંગનું અમલીકરણ કરવામાં સરકારે દેખાડેલી બેદરકારી ઊડીને આંખે વળગે. બાળપણમાં ટોય ટ્રેનના કેટલોગ્સ અને ૧૫ વર્ષની ઉંમરે આર્કિટેક્ચરને લગતાં મેગેઝિનનો પરિચય. ચાર્લ્સ કોરિયાને કરિયરની દિશા મળી ગઈ. અમેરિકાની બે ટોપની યુનિર્વિસટીઓમાં અભ્યાસ કર્યો. યુનિર્વિસટી ઓફ મિશિગન અને મેસેચ્યુએટ્સ ઇન્સ્ટિટયૂટ ઓફ ટેક્નોલોજી (એમ.આઈ.ટી.) ચાર્લ્સ કોરિયા, બાલકૃષ્ણ દોશી કે હાફિઝ કોન્ટ્રાક્ટર જેવા કોઈ પણ ક્રિએટિવ સમકાલીન આર્કિટેક્ટનું નામ સાંભળીને કે એમનું કામ જોઈને અચૂક તમને હાવર્ડ રોઅર્ક યાદ આવે. હાવર્ડ રોઅર્ક કદાચ જગતનો સૌથી વિખ્યાત આર્કિટેક્ટ હશે જે વાસ્તવિકતામાં હતો જ નહીં. અમેરિકન વિદૂષી અને નવલકથાકાર-નાટયકાર આઇ્ન રેન્ડની જગમશહૂર નવલકથા 'ફાઉન્ટનહેડ'નો એ હીરો. આર્કિટેક્ચરના જ નહીં કોઈ પણ ઇન્ટેલિજન્ટ અને અંગ્રેજી વાચનના શોખીન કોલેજ સ્ટુડન્ટને તમે પૂછશો કે તમે 'ફાઉન્ટનહેડ' વાંચી છે? તો તમને અચૂક 'હા'માં જવાબ મળશે એવી આઇકોનિક નવલકથા. ટીન એજમાં વાંચ્યા પછી દુનિયા બદલી નાખવાનું મન થાય, આપણે આપણી જીદથી અને આપણી જ શરતોથી આગળ વધવું છે- દુનિયાને જે કહેવું હોય, જે કરવું હોય તે કરે, એવી દિમાગી હાલત થઈ જાય. 'ફાઉન્ટહેડ'ની શરૂઆત જ હીરો હાવર્ડ રોઅર્કને આર્કિટેક્ચરની કોલેજમાંથી કાઢી મૂકવામાં આવે છે એવા સીનથી થાય છે. હાવર્ડના એસાઇન્મેન્ટ્સથી કોલેજના ડીન નારાજ છે. આવાં ચિત્રવિચિત્ર મકાનો તે કંઈ બનાવી શકાતાં હશે? ડીન હાવર્ડ રોઅર્કને પોતાની ઓફિસમાં બોલાવીને ધમકાવે છે. "તું શું એમ કહેવા માગે છે કે ભવિષ્યમાં જો તું આર્કિટેક્ટ બનીશ તો અને ત્યારે આવાં બિલ્ડિંગ બાંધવાનો છે." "હા." "માય ડિયર ફેલો, કોણ બાંધવા દેશે તને?" ડીન પૂછે છે અને હાવર્ડ રોઅર્ક જવાબ આપે છેઃ "સવાલ એ નથી. સવાલ એ છે કે કોણ રોકશે મને?" 'ફાઉન્ટનહેડ' નવલકથાનું કેન્દ્ર આ જ છે. તમારે જિંદગીમાં જે કંઈ કરવું છે તે કોણ કરવા દેશે એ નથી વિચારવાનું. તમને તમારું ધાર્યું કરતાં કોણ વળી રોકવાનું છે એ ખુમારી રાખવાની છે. નવલકથાની જેમ રિઅલ લાઇફમાં પણ આવી ખુમારી રાખનારાઓની જિંદગી સડસડાટ સક્સેસના રસ્તા પર દોડતી નથી હોતી. તમારામાં હાવર્ડ રોઅર્ક જેવી ટેલન્ટ ઠાંસી ઠાંસીને ભરેલી હોય, છતાં તમારી આ ખુમારીને કારણે ડગલે ને પગલે વિઘ્નો આવવાનાં જ છે. વેસ્ટેડ ઇન્ટરેસ્ટ ધરાવતા લોકો, તમારા જ ક્ષેત્રના તમારા નબળા પ્રતિસ્પર્ધીઓ તમને પછાડવા સતત કાવાદાવા અને પેંતરા કરવાના જ છે. નવલકથામાં આવે છે એમ એક તબક્કે હાવર્ડ રોઅર્કે સર્વાઇવલ માટે કન્સ્ટ્રક્શન સાઇટ પર મજૂર તરીકે શારીરિક મહેનત કરીને દહાડિયું કમાવું પડયું એવી પરિસ્થિતિ પણ રિઅલ લાઇફમાં ઊભી થવાની, જો તમે તમારા વિચારો,સિદ્ધાંતો, નીતિમત્તા સાથે બાંધછોડ ન કરી તો. આઇ્ન રેન્ડે 'ફાઉન્ટનહેડ' લખી પછી ૧૨ પ્રકાશકોએ તે રિજેક્ટ કરી. ૧૯૪૩માં છપાઈ. અત્યાર સુધીમાં વિશ્વભરમાં એની ૬૫ લાખ નકલો વેચાઈ ચૂકી છે. ૧૯૪૯માં આ નવલકથા પરથી તે જમાનાના સ્ટાર ગેરી કૂપરને હાવર્ડ રોઅર્કનો રોલ આપીને આ જ નામે હોલિવૂડમાં ફિલ્મ પણ બની. જોકે, ફિલ્મ ફ્લોપ ગઈ. 'ફાઉન્ટનહેડ' વાંચીને બીજી વાત એ શીખવાની કે જિંદગીમાં તમે તમારો જ કક્કો સાચો છે, તમારા જ આદર્શો સૌથી મૂલ્યવાન છે, એવું માનવા માંડો છો ત્યારે ક્યાંક ને ક્યાંક તમે તમને પોતાને અને તમારી નજીકનાઓને, તમારા ચાહનારાઓને, તમારું ભલું ઇચ્છનારાઓને પણ કોઈક રીતે અન્યાય કરી બેસો છો. પોતાના આદર્શોને ચુસ્તપણે વળગી રહેનારા ગાંધીજીના જીવનમાં પણ એવા અનેક કિસ્સા બન્યા. એમને કારણે મહાદેવભાઈ દેસાઈ સાથે, ભુવનેશ્વરના જગન્નાથ મંદિરમાં પ્રવેશવાળા કિસ્સાની બાબતમાં અન્યાય થયો. અને જ્યેષ્ઠ પુત્ર હરિલાલ સાથે ઘણો મોટો અન્યાય થયો, બીજા પુત્રો સાથે પણ. જોકે, હું માનું છું કે ગાંધીજી આદર્શ પિતા બનવા ગયા હોત તો રાષ્ટ્રપિતા ન બની શક્યા હોત.   આવું જ ચાર્લ્સ કોરિયા અને હાવર્ડ રોઅર્ક જેવા આર્કિટેક્ટ્સની બાબતમાં. જો તેઓ દુનિયા જેમ ચાલે છે તેમ ચાલવા ગયા હોત અને દુનિયા જે માગે છે તે જ આપવા ગયા હોત તો આ દુનિયા આજે છે એટલી ખૂબસૂરત ન દેખાતી હોત.

__._,_.___

---

Posted by: Bhupendra Jesrani <jesranibd@yahoo.co.in>

---

Reply via web post

•

Reply to sender

•

Reply to group

•

Start a New Topic

•

Messages in this topic (1)

World&#39;s Best forwarded emails...

Spread a word to join amdavadis4ever-subscribe@yahoogroups.com

To translate the posted material into your native/regional language,
please visit http://translate.google.com/

Like us on facebook: amdavadi amdavadi

Visit Your Group

• New Members 80

• Privacy • Unsubscribe • Terms of Use

.

__,_._,___