to translate this article to Language of your choice.

કોહિનૂરને પાછો લાવવાનો જશ મોદીને મળશે?



જયવંત પંડ્યા

કોહિનૂરને પાછો લાવવો જોઈએ? આ પ્રશ્ર્નની અત્યારે ચર્ચા શું કામ? સામાન્ય રીતે આપણી જનતા ખૂબ જ ઉદાર છે અને રાજકારણીઓ તો તેથી પણ ઉદાર. એટલે જ બ્રિટિશના શાસન સમયે ગાંધીજી જેવા ગાંધીજી પણ પૂર્ણ સ્વરાજના બદલે ડોમિનિયન સ્ટેટસથી ખુશ હતા. એ તો સુભાષચંદ્ર બોઝ અને બાદમાં તેમની સાથે સંમત થયેલા પં. જવાહરલાલ નહેરુના કારણે પૂર્ણ સ્વરાજનો કોંગ્રેસે ઠરાવ કરેલો. પાંડવોએ પણ કૌરવો પાસે હારી થાકીને છેવટે આખા રાજ્યના બદલે પાંચ ગામ મળે તો પણ ઝઘડો છોડી દેવાની તૈયારી બતાવી હતી. જો દુર્યોધન માની ગયો હોત તો ઉદાર પાંડવો માની પણ ગયા હોત, કદાચ! ભારતીયોના સ્વભાવમાં આક્રમકતા નથી. તેમની ચીજો કોઈ પડાવી જાય તો ઉદાર દિલે તે ભૂલી જાય છે. અંગ્રેજો-મોગલોના શાસનને આજે પણ સારું ગણાવનારા લોકો છે. કહેવાય છે કે ઇતિહાસ ભૂલવો ન જોઈએ. તેને વાગોળવો જોઈએ, પરંતુ તેમાંથી માત્ર ગૌરવ લેવા કે દુ:ખી થવા નહીં, પરંતુ તેમાંથી ધડો લેવા. ૧૫ ઑગસ્ટ ૧૯૪૭ના રોજ આપણે આઝાદી મેળવી. હકીકતે ઘણી બધી બાબતોમાં ડિગ્રી વખતે અને કોર્ટમાં કાળો કોટ પહેરવાથી લઈને બજેટ સાંજે રજૂ કરવા સહિત આપણે અંગ્રેજોની પરંપરા ચાલુ રાખી. જોકે હવે બજેટ સવારે રજૂ થાય છે. વહીવટ અંગ્રેજીમાં થાય. બજેટ અંગ્રેજીમાં રજૂ થાય. ઉચ્ચ સ્તરનું ભણતર અંગ્રેજીમાં. અંગ્રેજોના જે દાસ (ગુલામ) રાજ્યો હતાં તેમની સંસ્થા કોમનવેલ્થમાં રહ્યા. અને સૌથી વધુ તો પશ્ર્ચિમનું બધું સારું અને આપણું બધું ખરાબ આ માનસિકતા આપણે અપનાવી લીધી. આપણે ભૂલી ગયા કે આપણો અમૂલ્ય તેજસ્વી હીરો કોહિનૂર બ્રિટિશરો છળકપટથી લઈ ગયા છે. બહુ રસપ્રદ કથા છે આ હીરાની. સામાન્ય હીરાનું પણ ખૂબ જ આકર્ષણ હોય છે અને તેની ચોરી હીરા ઘસતા થોડાક કારીગરો કરતા હોય છે. અશાંત દેશોમાંથી હીરા ઉત્ખનનમાંથી મેળવીને તેનો ઉપયોગ ત્રાસવાદમાં કરાતો હોવાથી તેને બ્લડ ડાયમંડ અથવા કોન્ફ્લિક્ટ ડાયમંડ પણ કહે છે. અને આ જ નામની ફિલ્મ પણ હોલીવૂડમાં બની ચૂકી છે. જો સામાન્ય હીરા માટે લોહિયાળ સંઘર્ષ થઈ શકતો હોય તો અત્યંત મૂલ્યવાન અથવા કહો કે અમૂલ્ય એવા કોહિનૂર પર કયા શાસકની નજર ન બગડે? તમે 'શ્રી ૪૨૦' ફિલ્મ, 'ગોલમાલ' (રોહિત શેટ્ટીવાળી) કે 'દે ધના ધન' જોઈ હોય તો તેમાં ક્લાઇમેક્સમાં જોયું હશે કે પૈસા માટે કે કિંમતી ખજાનો કેવી રીતે એક બીજાના હાથમાં પસાર થયા કરે છે. કોહિનૂર બાબતે અદ્દલ આવું જ થયું છે. તેનો ઇતિહાસ પાંચ હજાર વર્ષ જૂનો મનાય છે. સૌ પ્રથમ તો હાલના આંધ્રપ્રદેશના ગુંતુર જિલ્લામાં મળી આવ્યો હતો. તે હિન્દુ રાજા કાકતીયના વંશ પાસે હતો. ૧૪મી સદીમાં અલાઉદ્દીન ખિલજીએ દક્ષિણમાં ચડાઈ કરી ત્યારે કોહિનૂર તેની પાસે આવી ગયો. જ્યારે ૧૫૨૬માં બાબરે આક્રમણ કર્યું ત્યારે આ હીરો તેનો થઈ ગયો. બાબરે તેની આત્મકથા 'બાબરનામા'માં લખ્યું છે કે આ હીરો ૧૨૯૪માં માળવાના રાજા જેનું નામ ખબર નથી તેનો હતો. તેમાં એમ પણ લખાયું છે કે આ રાજાને અલાઉદ્દીન ખિલજીને આ હીરો આપવાની ફરજ પડી હતી. પછી તો બાબર, હુમાયુ, અકબર, જહાંગીર, શાહજહાં એમ આ હીરો સચવાતો રહ્યો. શાહજહાં તેના મયૂર સિંહાસનમાં આ હીરોને જડાવ્યો હતો. શાહજહાંના અત્યાચારી દીકરા ઔરંગઝેબના સમયમાં આ હીરાને હોર્ટેન્સો બોર્ગિયાએ કાપી નાખી ૭૯૩ કેરેટમાંથી માત્ર ૧૮૬ કેરેટનો કરી નાખતા બોર્ગિયાને રૂ ૧૦,૦૦૦નો દંડ થયો હતો. ઈ. સ. ૧૭૩૯માં પર્શિયા (આજનું ઈરાન)ના રાજા નાદિર શાહે ભારત પર આક્રમણ કર્યું હતું. તેણે મોગલ સામ્રાજ્યની સંપત્તિ લૂટી લીધી હતી. તેમાં શાહજહાંનું મયૂર સિંહાસન, દારા એ નૂર સહિત કોહિનૂર તેની પાસે ચાલ્યા ગયા. નાદિર શાહે એટલી બધી સંપત્તિ લૂટી હતી કે એમ કહેવાય છે કે તેણે ત્રણ વર્ષ માટે પ્રજા પરથી કર માફ કરી દીધો. (આપણા શાસકો તો પ્રજાના માથે એટલા બધા કર નાખતા રહે છે કે ક્યારેક આવા નાદિર શાહ પણ સારા લાગે!) નાદિર શાહની હત્યા પછી કોહિનૂર તેના એક સેનાપતિ અહેમદશાહ દુર્રાની પાસે આવી ગયો. અહેમદશાહ દુર્રાની બાદમાં અફઘાનિસ્તાનનો રાજા બની ગયો. અહેમદશાહનો વંશજ શાહ શુજા દુર્રાની ૧૮૦૮માં પેશાવર (પેશાવર ત્યારે ભારતનો હિસ્સો હતું)માં આવ્યો ત્યારે તેણે બ્રેસલેટમાં કોહિનૂર જડાવીને પહેર્યું હતું! શુજાની સામે બળવો થયો અને મહેમૂદ શાહ અફઘાનનો રાજા બની ગયો. જોકે શુજાહ પોતાની સાથે આ હીરો લઈને ભાગી ગયો હતો. ત્યાર બાદ પંજાબના શક્તિશાળી મહારાજા રણજીતસિંહે શુજાને અફઘાનિસ્તાન પાછું અપાવવામાં મદદ કરી અને બદલામાં તેમને આ હીરો મળ્યો. આમ ઈ. સ. ૧૮૧૩માં હીરો રણજીતસિંહ પાસે આવ્યો એટલે કે ભારત પરત ફર્યો. હવે અંગ્રેજોએ કઈ રીતે આ હીરો પડાવ્યો તે જાણવા જેવું છે. મહારાજા રણજીતસિંહે તેમના ઉત્તરાધિકાર પત્ર (વસિયત)માં આ હીરો જગન્નાથપુરીને અર્પણ કરી દીધો હતો, પરંતુ લુચ્ચા અંગ્રેજોએ આ ઉત્તરાધિકાર પત્રનો અમલ ન કર્યો. તેમણે લાહોરને કબજે કરી લીધું હતું. ૨૯ માર્ચ ૧૮૪૯ના રોજ લાહોર બ્રિટિશ શાસનનો ભાગ બની ગયું. ૧૮૪૬માં પંજાબના મહારાજા દિલીપસિંહ બહાદુર અને અંગ્રેજો વચ્ચે સંધિ થઈ હતી જે લાહોર સંધિ (ટ્રીટી ઑફ લાહોર) તરીકે ઓળખાય છે. અંગ્રેજોનો દાવો છે કે આ સંધિ પ્રમાણે કોહિનૂર તેમને આપી દેવાશે. આ સંધિની કલમ ત્રણમાં લખાયેલું છે કે લાહોરના મહારાજા ઈંગ્લેન્ડનાં રાણીને મહારાજા રણજીતસિંહને શાહ શુજા તરફથી જે કોહિનૂર મળ્યો છે તે આપી દેશે. અત્યારે આ મુદ્દો એટલે ઉપસ્થિત થયો કે સુપ્રીમ કોર્ટમાં એક જનહિત યાચિકા (પીઆઈએલ) દાખલ થઈ છે જેમાં કોહિનૂરને પાછા લાવવાની માગણી કરવામાં આવી છે. અગાઉ પણ ભારત સરકારે બ્રિટન પાસે આ હીરો માગ્યો હતો, પરંતુ બ્રિટન મ્યુઝિયમમાં રાખેલા હીરાને પાછો આપવા ધરાર ઈનકાર કરે છે. સર્વોચ્ચ ન્યાયાલયમાં કેન્દ્ર સરકાર વતી સોલિસિટર જનરલે જે જવાબ આપ્યો તેના કારણે રાષ્ટ્રવાદી મોદી સરકારની ફજેતી થઈ. પહેલાં સોલિસિટર જનરલે કહ્યું કે મહારાજા રણજીતસિંહે ઈંગ્લેન્ડનાં રાણીને આ હીરો તો ભેટમાં આપી દીધો છે, અંગ્રેજોએ તેને કંઈ ચોર્યો નથી. સોલિસિટર જનરલ રણજીત કુમારના આ જવાબથી દેશમાં ખળભળાટ મચી ગયો. મોદી સરકાર આવું કહે? તેના રાષ્ટ્રવાદનો રથ ધરતી પર ઊતરી ગયો. રણજીત કુમારે પંડિત નહેરુ, ભારતના પ્રથમ વડા પ્રધાનના નિવેદનને પણ ટાંક્યું હતું. પંડિત નહેરુએ ૧૯૫૬માં ઓન રેકોર્ડ કહ્યું હતું કે આ હીરાને પાછો લાવવો શક્ય નથી. કોહિનૂરને પાછો લાવવામાં ઘણી મુશ્કેલી પડશે, પરંતુ બીજા દિવસે મોદી સરકારે સર્વોચ્ચ ન્યાયાલયમાં કહ્યું કે તે આ હીરોને પાછો લાવવા કટિબદ્ધ છે. અને આમ જુઓ તો મોદી સરકાર ઘણી બધી અમૂલ્ય ચીજો વિદેશથી પાછી લાવવામાં સફળ રહી છે. કાશ્મીરના મંદિરમાંથી બે દાયકા પહેલાં દુર્ગા માતાની મૂર્તિ ચોરાઈ ગઈ હતી. આ મૂર્તિ જર્મનીમાં હોવાનું જણાયું હતું. જ્યારે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી જર્મની ગયા ત્યારે ત્યાંનાં ચાન્સેલર એન્જેલા મર્કેલે તેમને આ પ્રતિમા ભેટ આપી હતી. આ જ રીતે ભારતના ખજૂરાહો મંદિરમાંથી ૯૦૦ વર્ષ પ્રાચીન મનાતી પેરટ લેડી' (એક નાયિકા જેના હાથ પર પોપટ છે) ચોરાઈ ગઈ હતી. આ મૂર્તિ જ્યારે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી કેનેડા ગયા ત્યારે તેમને ત્યાંના વડા પ્રધાન સ્ટીફન હાર્પરે ભેટ આપી હતી. મોદી જ્યારે ઑસ્ટ્રેલિયા ગયા ત્યારે ત્યાંના વડા પ્રધાન ટોની એબોટ્ટે તેમને ચોલ વંશના સમયની એટલે કે ૧૧-૧૨મી સદીની નટરાજની, અર્ધનારેશ્ર્વરની મૂર્તિઓ જે તમિળનાડુના મંદિરમાંથી ચોરાઈ ગઈ હતી તે પરત આપી હતી. આના લીધે સ્વાભાવિક છે કે લોકોને કોહિનૂર બાબતે પણ મોદી સરકાર પાસે આશા બંધાય. પરંતુ ખાટલે મોટી ખોડ એ છે કે આ હીરાના દાવેદાર ભારતની અંદર અને બહાર ઘણા બધા છે. પાકિસ્તાનનો તો જન્મ જ ભારતના માર્ગમાં અંતરાયો ઊભા કરવા થયો છે. આથી ૧૯૭૬માં પાકિસ્તાને બ્રિટનની સરકારને પત્ર લખી આ હીરો તેને સોંપી દેવા માગણી કરી હતી. પાકિસ્તાનમાં પણ લાહોર હાઇ કોર્ટમાં ગત માસ એટલે કે એપ્રિલ ૨૦૧૬માં જ કોહિનૂરને પાછો લાવવાની માગણી કરતી યાચિકા દાખલ થઈ હતી, પરંતુ ત્યાંની પંજાબ પ્રાંતની સરકારે કહ્યું છે કે આ હીરો બ્રિટનને ભેટ અપાયો હોવાથી તેને પાછો ન લાવી શકાય. અમેરિકા-પાકિસ્તાનની પેદાશ એવા તાલિબાને વર્ષ ૨૦૦૦માં પોદળામાં સાંઠીકડું ભરાવી રાખતા કહ્યું કે આ હીરો તો અફઘાનિસ્તાનનો છે. ભારતની અંદર પણ આ હીરાના અનેક દાવેદાર છે. શીખોની ધાર્મિક સંસ્થા શિરોમણિ ગુરુદ્વારા પ્રબંધ સમિતિ કહે છે કે આ હીરો શીખોને પાછો આપી દેવો જોઈએ. તો ઑડિશાના પ્રાદેશિક અને શાસક પક્ષ બીજુ જનતા દળના સાંસદ ભૂપેન્દ્રસિંહે રાજ્યસભામાં ૩ મેએ માગણી કરી કે આ હીરો પુરીના જગવિખ્યાત જગન્નાથ મંદિરને પાછો આપવો જોઈએ કેમ કે મહારાજા રણજીતસિંહે પોતાના ઉત્તરાધિકાર પત્રમાં આ હીરો જગન્નાથ મંદિરને આપવાનું લખેલું હતું. આમ, પેલી કહેવત જેવું થયું છે- ગાંવ બસા નહીં કે લૂટેરે પહેલે આ ગયે. જોકે આ લોકોને લૂટારા કહેવાનો અર્થ નથી, પરંતુ હજુ હીરો ભારતમાં આવ્યો નથી ત્યાં અનેક દાવા ચાલુ થઈ ગયા છે. જોઈએ, દુર્ગાની પ્રતિમા, પેરટ લેડી, નટરાજ અને અર્ધનારેશ્ર્વરની મૂર્તિઓની જેમ કોહિનૂરને પાછા લાવવાનો જશ નરેન્દ્ર મોદીના નસીબમાં લખાયો છે કે કેમ? -------------------------------- કોહિનૂર હીરા સાથે વણાયેલી શાપની માન્યતા સાચી છે? કોહિનૂરનો અર્થ થાય છે - પ્રકાશનો પહાડ. આ હીરો જેની પાસે રહે છે તેને બરબાદ કરી નાખે છે તેમ એક માન્યતા છે. આવો જોઈએ આ માન્યતા કેટલી સાચી છે. આ માન્યતા ધરાવનારા કહે છે કે આ હીરો જેની પાસે હશે તે આ સંસાર પર રાજ કરશે, પરંતુ સાથે જ આ હીરો તેના દુર્ભાગ્યનું કારણ પણ બનશે. આ હીરો જેની પાસે ગયો તે પુરુષ રાજા માટે શાપ સાબિત થયો. કાકતીય વંશ પાસે આ હીરો આવ્યો, પરંતુ કાકતીય વંશ આખો સમાપ્ત થઈ ગયો. તે પછી મોગલો પાસે આવ્યો તો મોગલોના જેટલા રાજા થયા તેનો અંત દર્દનાક રહ્યો. શાહજહાંની પ્રિય રાણી મુમતાઝ બેગમનું મૃત્યુ થયું. ઔરંગઝેબે તેને બંદી બનાવી શાસન પચાવી પાડ્યું. તે પછી નાદિર શાહે આક્રમણ કર્યું અને મોગલોનું શાસન લગભગ પૂરું થઈ ગયું એમ કહીએ તો ચાલે. નાદિર શાહની પણ હત્યા થઈ ગઈ અને પછી હીરો અહેમદશાહ દુર્રાની પાસે આવ્યો. તેના વંશજ શુજા સામે બળવો થઈ ગયો. શુજાએ મહારાજા રણજીતસિંહને હીરો આપ્યો તો હીરો મળ્યાના થોડા સમયમાં જ રણજીતસિંહનું મૃત્યુ થઈ ગયું. આ માન્યતાઓ માનનારા કહે છે કે જો કોઈ મહિલા તેને પહેરે તો તેને આ શાપ નથી લાગતો. શું આ વાત સાચી લાગે છે કે પછી અંગ્રેજો દ્વારા ફેલાવાયેલી એક અફવા જેવી લાગે છે? કારણકે હીરો મોગલોની અનેક પેઢી સુધી ફર્યો. બાબર, હુમાયુ, અકબર, શાહજહાં અને ઔરંગઝેબ. લગભગ પાંચ પેઢી. ઉપરાંત અહેમદશાહ દુર્રાનીને કેમ કંઈ ન થયું? રણજીતસિંહ પાસે પણ હીરો લગભગ ૨૬ વર્ષ તો રહ્યો જ. અને તેમના મૃત્યુ પછી તેમના ઉત્તરાધિકારી રાજા પાસે લગભગ ૧૦ વર્ષ રહ્યો. જો હીરો શાપરૂપ હોત તો ૩૬ વર્ષ કેવી રીતે રહેત? અને જ્યારે મૃત્યુ થયું ત્યારે મહારાજાની ઉંમર ૫૯ વર્ષ તો હતી જ. આમ, મોટા ભાગે એવું લાગે છે કે શાપની કથા એટલા માટે ઉપજાવી કઢાઈ છે કે ભારતના કોઈ શાસક આ હીરાને માગે નહીં.

__._,_.___

Posted by: Kishor Mehta <devdrashti@hotmail.com>

Reply via web post

•

Reply to sender

•

Reply to group

•

Start a New Topic

•

Messages in this topic (1)

World's Best forwarded emails...

Spread a word to join amdavadis4ever-subscribe@yahoogroups.com

To translate the posted material into your native/regional language,
please visit http://translate.google.com/

Like us on facebook: amdavadi amdavadi

Visit Your Group